ESSAYS
JOYRIDES
Met de tentoonstelling ‘JOYRIDES’ begeeft kunstenaar Hedwig Brouckaert zich op een nieuw terrein in haar artistiek parcours dat tegelijk zo vertrouwd is. In een nieuwe serie van collages integreert ze industrieel vervaardigde keramische of marmeren tegels met haar typische beeldelementen van fragmenten uit tijdschriften en advertenties.
Tegels zijn een deel van haar familiegeschiedenis, haar zus Elfriede Brouckaert was immers een gepassioneerd mozaïek-kunstenaar. Haar vader hielp haar met de zoektocht naar zoveel mogelijk verschillende vormen en kleuren van tegels en groef zelfs een extra kelder onder zijn huis om de voorraad te stockeren. Het werd een immense collectie.
Zowel Hedwig Brouckaert’s vader als haar zus zijn vier jaar geleden evenwel overleden. Haar vader stierf plots aan een hartaanval, en haar zus stapte een half jaar later zelf uit het leven na jarenlang vechten met een psychische ziekte. De tegels zijn dus niet zomaar een stapeling van aardewerk dat achtergelaten werd in een kelder van het ouderlijk huis. Voor Hedwig Brouckaert kwam snel de wens om met die verzameling persoonlijk aan de slag te gaan in de eigenheid van haar beeldtaal.
Wit betegelde muren zijn ook een karakteristiek element van de Subway in New York City, waar Hedwig Brouckaert sinds 2011 het grootste gedeelte van het jaar woont. Tijdens de metroritten van haar appartement in Long Island City, Queens naar haar atelier in Brooklyn, werd ze geïnspireerd door de betegelde muren en mozaïeken van de tunnels, die over de decennia heen zijn verweerd door tekenen van ouderdom, publiciteit, graffiti, roestwater en menselijk vuil. De poging om de graffiti en het vuil af te kuisen en het gedeeltelijk verwijderen ervan, zorgt er voor gelaagde beelden van opgestapelde en weggeveegde sporen op tegels en worden als het ware abstracte schilderingen of spontane collages. Zoals de miljoenenstad New York City een voorbeeld is van een smeltkroes aan diverse culturen, zijn de restanten op de porseleinen metro-tegels een mengeling van geschiedenissen.
Het bijna dagelijks ‘underground’ gaan, werd een ritueel parcours waarbij ze leek neer te dalen in de kelder van haar vader op zoek naar de tegels van haar zus. Geconfronteerd met vergankelijkheid en sterfelijkheid begon de kunstenaar het leven intenser te waarderen, de liefde voor de schoonheid en de lelijkheid ervan, de prachtige complexiteit van de materiële wereld. Dit besef werd de focus voor de nieuwe reeks werken en de titel van de tentoonstelling ‘JOYRIDES’. Die ervaring drukt ze uit via een gevarieerd kleurgebruik en patronen van uitstralende lijnen die ze terugvond op oude tegels uit de collectie van haar zus.
Net zoals in haar vroegere werk, verschijnen op de tegels van Hedwig Brouckaert talrijke vellen papier. Met een zuurvrije lijm bevestigt ze uitgeknipte of gescheurde bladzijden uit massamedia op de tegels, brengt er soms lagen acrylverf op, schuurt stukken van het papier af en kerft in het dichtgekoekte oppervlak met een scherp mes waardoor eerdere lagen zichtbaar worden. De verschillende gelaagdheden komen fragmentarisch vrij en de individuele beelden
uit de tijdschriften zijn minder of niet leesbaar meer en transformeren in geabstraheerde vlakken, lijnen en vormen. Ze lijkt de tegels te bezweren met opeengestapelde patronen die verwijden, verbreden, uitstralen en sporen te laten vervloeien. Het zijn tekenen van de tijd die verweerd zijn, vormen van reliëfs waarvan de textuur en de tactiliteit symbool staan voor de manier waarop we met onze zintuigen de immense rijkdom in deze wereld ervaren.
In de tentoonstelling dragen een aantal werken titels waar woorden in verwerkt zijn zoals ‘time’, ‘ray’ of ‘skin’. Ze zeggen iets over de structuur waarop elk stuk is opgebouwd, met de nodige tijd en de noodzakelijke ruimte, ingevuld en aangevuld met een specifieke textuur. Naast onderdelen van versteende klei met een matte toets is ook glanzend glazuur zichtbaar of de aders van marmer, die eeuwen lijken te doorstaan. Soms valt een fragment pastel op, waarbij de kalk of het gips versmelt met stukjes broos papier.
We lezen ook titels die verwijzen naar het mens-zijn, zoals de portretten, die onherkenbaar geworden zijn. In tegenstelling tot wat volgens marketingstrategieën aanslaat, draait de kunstenaar de exploiterende boodschappen om tot menselijke kerngedachten. Ze reflecteert via die weg over ijdelheid en vergankelijkheid, en bezweert de vaak negatieve nieuwsstromen en het scheefgegroeide normbesef die ons omringen. Haar aanpak lijkt op die van een toegewijde magiër-archeoloog. Het is een combinatie van aandachtig benoemen wat haar raakt en frappeert, én dat vervolgens te ontraadselen en uit te drijven tot een algemeen menselijk beeld.
In haar compacte sculpturale objecten verbindt Hedwig Brouckaert leven met dood, heden met verleden, licht met donker, het materiële met het spirituele, het zichtbare met het verborgene. Haar persoonlijke geschiedenis wordt een breder verhaal en de kunstwerken zijn werelden op zich met een eigen handschrift, tags en groeven. Het zijn sequenties van momenten en fragmenten die loskomen van grenzen, illusies doorprikken en het ego afschuren. Het zijn getuigenissen van een nieuwe drive, een hernieuwde huid, een dagelijks nieuw begin. Tijd voor vervelling en verandering. Darkness & Joy.
Els Wuyts, 2019
GALERIE JAN DHAESE